Gıda zehirlenmeleri, bir mikroorganizma veya toksin ile bulaşmış besinin tüketiminin ardından ishal, bulantı, kusma, karın ağrısı, karında kramplar gibi sindirim sistemini ilgilendiren bulgular ile ortaya çıkıyor. Yiyecek ve içeceklerin saklanması, hazırlanma ve sunulma aşamalarında uygun sağlık koşullarının olmaması, besin zehirlenmelerinin yaşanmasında önemli faktörleri oluşturuyor.
Sema Hastanesi Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Hülya Çaşkurlu, besinlerin hazırlanması sırasında temizlik kurallarına gereken özenin gösterilmemesinin, besin zehirlenmelerine yol açtığını kaydetti.
Besinler veya içecekler infeksiyona yol açan mikroorganizmalarla, toksin maddelerle bulaştıklarında zehirlenmeye neden oluyorlar. Besin zehirlenmelerine çoğunlukla bakteri türü mikroorganizmalar yol açıyor. Bu bakteriler 570 0 C arasında, en çokta oda ısısı ve üzerindeki derecelerde çoğalma eğilimi gösteriyorlar. Genellikle 5 0 C ve altındaki derecelerde çoğalamazlar. Bu nedenle yaz aylarında besin zehirlenmelerinin görülme sıklığı artıyor. Bunların yanı sıra nadiren yenilmemesi gereken bir bitki veya hayvanın yenmesi de besin zehirlenmesine sebep olabiliyor.
Dr. Hülya Çaşkurlu süt ve süt ürünleri, kremalı yiyecekler, tavuk mamulleri, mayonezli, yumurtalı yiyecekler, pişirilip uygun koşullarda saklanmayan etler, deniz ürünleri, bozulma riski en yüksek gıdalar arasında yer aldığını ifade etti.
Besin Zehirlenmelerinden Korunmak İçin Neler Yapmak Gerekiyor;
- Besinler hazırlanırken yeteri kadar ısıtılmalı.
- Besin pişirildikten sonra bir saat içinde tüketilmeli.
- Yiyecek ve içecekler mümkün olduğunca açıkta bırakılmamalı.
- Sebze ve meyveler bol su ile yıkanmalı.
- Etler iyice pişirilmeli.
- Alışveriş yaparken ürünlerin son kullanma tarihleri kontrol edebilerek alınmalı.
- Konserve alınacaksa kutusu ezik, kapağı şişmiş olmamalı.
- Depolanacak besinler en kısa zamanda soğutulmalı (1 1,5 saatten önce) ve saklanacak yerin sıcaklığı 4°C den az olmalı.
- Yiyecekler yeniden ısıtıldığında kaynama noktasına kadar ısıtılmalı.
- Mutfak ve depoların temizliği/uygunluğu sağlanmalı.
- Özellikle toplu yemek veren yerlerdeki aşçılar ve personel eğitilmeli.
- Mikroorganizma bulaşmış yiyeceklerin hemen toplanması için piyasa kontrolü yapılmalı.
- Salgınlar erken tanımlanarak gerekli önlemler alınmalı.
Besin zehirlenmelerinin, ishal, bulantı, kusma ve ateş ile seyrettiğini ifade eden Dr. Çaşkurlu, vücudun enerji açığını kapatmak için şekerli besinler ve yine sıvı gereksinimini karşılamak için bol miktarda sıvı alınması gerekir. Tuzlu krakerler, çorbalar, yoğurt, kola, pirinç lapası gibi yiyecekleri yeme kolaylığı açısından da faydalı olabilir dedi.
Ev koşullarında, ağızdan sıvı alınamıyorsa, elektrolitler kusma ve mide bulantısı nedeniyle yerine konamıyorsa, ishal uzadıysa ve ateş yükseldiyse, hemen bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerekiyor.