Ömrümüzün üçte biri uykuda geçiyor ama insanoğlu hâlâ uykunun sırlarını çözmüş değil. Uyku, ya bir dinlenme, rahatlama aracı ya da günün verimli saatlerini alıp götüren bir zaman dilimi olarak tanımlanıyor. Uyku, vücudun yalnızca dinlendiği bir süreç değil. Uzmanlar uykuyu, "gün boyu yorulan ve yıpranan sinir sisteminin onarıma alındığı, gün içinde edinilen bilgilerin ayıklanıp depolandığı, dış uyaranlara açık ve bireyin gelişimi ile ilgili işlevsel bir süreç" olarak tanımlıyor. İdeal uyku süresi kişiden kişiye değişiyor. Uzmanlar uyku bozukluklarını uykusuzluk, uyurgezerlik, aşırı uyuma, uyku apnesi, karabasan ve gece terörü olarak sınıflandırıyor. Bunlardan birinin haftada 4-5 kez tekrarı, ciddi sorunların habercisi olarak görülüyor. Tam alınmamış bir uykudan sonra cildin solgun ve kuru olduğuna, göz altlarında mor halkalar oluştuğuna şahit oluruz. Uyku esnasında vücut hormon salgılarını dengeliyor, bağışıklık sistemi ile sindirim sistemi hızla çalışıyor ve cilt her gün atılması gereken ölü deriyi uyku esnasında atıyor. California Stanford Üniversitesi'nde yapılan araştırmaya göre de ideal bir uyku hormonları dengeliyor ve bu durum kanserin de aralarında bulunduğu birçok hastalık riskini ortadan kaldırıyor.
Uykusuzluk, uykuya dalma zorluğu, kesintisiz uyumamak, uykuyu almamak. Bu belirtiler tek tek veya hepsi bir arada görülebilir. Uyku bozukluğu olan kişiler, genellikle bu durumunun stresten kaynaklandığını belirtmeye yönelirler. Ama, stresin başlıca neden olarak görülmesi pek doğru değildir. Pek çok hastalığın uyku bozukluğuna yol açabileceğinin unutulmaması gerekir. Uykusuzluğun nedenlerinden bazıları kalp hastalıkları, yüksek kan basıncı, burun tıkanıklığı, romatizma, sinirsel ve ruhsal hastalıklar, sindirim yetersizliğine bağlı şişkinlik ve gaz, astım ve horlama, Stres, kafein (çay, kahve, kolalı içecekler, bazı gazozlar, çikolata) alkol, düşük kan şekeri, hazımsızlık, akşam yemeğini geç yemek, aşırı yemek, hastalık, ağrılar, gerginlik, kabus görme korkusu (özellikle çocuklarda)çevre değişikliği, iklim değişiklikleri, uyku sırasında solunum durmaları, horlamak veya horlayanla birlikte uyumak, huzursuz bacaklar sendromu, uyku sırasında solunum durmaları, besin eksiklikleri, vardiyalı çalışma gibi nedenleri olabilir.
Sürekli kullanılan bazı ilaçlarda uyku bozukluğuna yol açabilir. örneğin antibiyotikler, hormon preparatları , uyarıcılar ve hatta doğum kontrol hapları gibi. Aynı saatte yataktan kalkmak ve yatağa girmek pek çok sorunu ortadan kaldırabilir. Ölçüsü kaçırılan akşam yemeklerinden kaçınmak gerekir. Akşamları alınan fazla alkol ve içilen fazla sigara uyku düzenini bozabilir. Sağlıklı uyku için gerekli yatak odası ortamının hazırlanmasına özen gösterilmelidir. Yatak odası her gün uzunca bir süre havalandırılmalı, sıcaklığın fazla olmamasına dikkat edilmeli, hava kuru ise nemlendirilmeli, yatak yeterince geniş ve sert olmalı, pamuklu çarşaflar kullanılmalı, odada elektrikli ve elektronik aletler çalıştırılmamalıdır.
Akşam yemeğinde yatıştırıcı yiyecekler: Esmer pirinç-makarna, elenmemiş undan yapılmış ekmek, muz.
- Magnezyum içeren yiyecekler: Yeşil yapraklı sebzeler, badem, karides, ayçiçeği çekirdekleri, limon..
- B6 vitamini içeren yiyecekler: Karnabahar, lahana, brokoli, mercimek, kuşkonmaz, barbunya, Brüksel lahanası, soğan, tohumlar.
- Triptofan içeren yiyecekler: Muz, süt, hurma, fıstık, hindi eti.
- Marul : uykuya yardımcı olan güçlü maddeler içeriyor.
- Bitkisel çaylar: özellikle papatya
- Düzenli egzersiz
- Fazla kilolarınızı atmaya çalışın.
- Aşırı kilo solunum durması riskini artırabiliyor.
- Sağlıklı bir seks yaşamı daha iyi uyumanızı sağlar, unutmayın. Doktor önermedikçe tüm uyku giderici ilaçlardan ve uyuşturucudan sakının. Çünkü, bunlarla insanı felakete götüren, alışkanlık ve doz arttırmak gibi cehennem azabı veren bir kısırdöngü içine giriliyor. (Ciddi zehirlenmeler, depresyon vs.) Bu ilaçların çoğu hemen hemen hepsi serbert satılıyor. Onları içmeye yeltenmeyin, bir "dostunuzun" önerisiyle kullanmayın. Doktora baş vurun.
Bitkisel Öneriler
Kolayca uykuya dalabilmek ve aralıksız uyuyabilmek için, hiç bir zararlı olmayan bitki çaylarından yararlanabilir. bu çayların, bir veya yarım saat önce içilmesi doğru olur.
- C vitamini, B3 ve B6 vitaminleri kalsiyum ve magnezyum eksikliği bu vitamin ve minerallerin uyku üzerindeki etkileri büyük.
- Lavanta kokusunun yatıştırıcı etkisi var. Odanızda lavanta kokusu bulundurun veya yastığınıza lavanta yağı damlatın.
- Geceleri vücudunuzu gevşetin. Yatmadan önce sıcak bir duş alın. Veya küvetinizi sıcak suyla doldurun. Çeşitli yağlar damlatarak, kokulu sabunlar kullanarak en az yarım saat dinlenin
- Bir elmayı yavaş yavaş çiğnemek.
- Çok hafif demlenmiş ıhlamur çiçeği (Fincan başına 1 tutam); çok koyu olursa tam tersi etki yapar.1-2 dakika kaynatın.3 dakika demlendirin
- Bir kahve kaşığı taze marul suyu veya 1 fincan suya kaynatılmış 2 tutam sap ve yapraklarını atın.1-2 dakika kaynatın.5 dakika demlendirin.
- Nane çayı, yatmadan önce içildiğinde sinir sistemini rahatlatır. Bir Fincan suya kaynatılmış 2 tutam nane atın.1-2 dakika kaynatın.5 dakika demlendirin.
- Romen papatyası çiçekleri, portakal çiçekleri, akdiken, çiçekleri, şerbetçiotu kozalağı ballıbaba yaprak ve çiçeği ,erkeçsakalı çiçekleri Seçeceğiniz bir bitkiyi de aynı demleyip içebilirsiniz
- Bir bardak sütün içine ince kıyılmış orta boy bir soğan eklenir ve kaynama derecesini aşmadan 10-15 dakika ısıtılır. Ilıklaşana kadar beklendikten sonra süzülür ve yatmadan önce içilir. Rahat bir uyku sağlar.
- Demlenmiş kuşburnu çiçekleri (Fincan başına 4 tutam) veya aynı bitkinin tohumları daha etkilidir. (Fincan başına iki tutam)
- Kaynamış yulaf samanı veya aynı tahılın bulguru Bir fincan kaynamış suya dört tutam koyun 1-2 dakika kaynatın .5 dakika demlendirin.
- Mayıs Papatyası çayına 1/4 oranında süt karıştırılır ve biraz bal ile tatlandırılır. Uyku Bozukluklarına etkilidir.
- Yulaf çayı gün boyunca 2-3 bardak içilebilir. Ama yalınızca yatmadan önce sıcak içilen 1 bardak çay da rahatlatıcıdır. Ayrıca yulaf tentürü de, yatmadan önce yarım bardak sıcak suya 2-3 çay kaşığı eklenerek içilir. Yulaflı içkiler bal ile tatlandırılır. Uyku Bozukluklarına etkilidir.
- Yatağa girmeden önce ıhlamur banyosu(5 tutam çiçeği), 2 tutam gelincik (çiçek ve döğülmüş kapsül) nane ,(yaprak) , 1 tutam papatya (çiçek) el ayak banyo suyana konur.içinde 5-10 dakika el veya ayaklar tutulur.Banyo sırasında hangi bitkiyle banyo yapıyorsak yine aynı bitkiden demlenmiş bir çay (fincan başına 1 tutam atılarak yapılır.).içilir.
- 2 tutam melisa,2 baş papatya,1 tutam turunç,1 tutam ıhlamur,1 tutam anason eşit miktarda karıştırılarak 1 litre suya 5 tutam atın.2-3 dakika kaynatın.Demlendirin banyo suyuna 1 çay bardağı atın.El ve ayak banyosu da yapabilirsiniz.
- 2 tutam ıhlamur,2 tutam adaçayı,1 tutam mine çiçeği,2 tutam ebegümeci,tutam turunç.eşit miktarda karıştırılarak 1 litre suya 5 tutam atın.2-3 dakika kaynatın.Demlendirin banyo suyuna 1 çay bardağı atın.El ve ayak banyosu da yapabilirsiniz
- İnce kıyılmış 4-5 dal dereotu 1 bardak kaynar suyla haşlanır 5-6 dakika demlendikten sonra süzülür. Yatmadan önce içilir. İsteyen tatlandırılabilir, ama tatlandırılmadığından tadı dah iyidir.
- Binbirdelikotu çayı , ile yapılan 4-6 haftalık bir kür genel anlamda yatıştırıcıdır.Uyku Bozukluklarına etkilidir.Yatmadan önce 1 çay bardak çay içilmelidir.
- Yatmadan önce biraz anason çiğnendiğinde rahat bir uykuya geçilebilir.
- Rezene -frenk kimyonu-oğulotu eşit karışından 1 tatlı kaşığı dolusu, 1 bardak kaynar suyla haşlanır, 8-10 dakika demlendikten sonra süzülür. Yatmadan önce biraz bal ile tatlandırarak içilir. Uyku bozuklukları için etkilidir.