Doğuştan Gelen Rahatsızlıklar

Bebek Kalbinde Doğuştan Gelen 200'ü Aşkın Hastalık Var

Çocuk kalp hastalıklarında çok çeşitli anomaliler var. Kalp kapakçıklarındaki bozukluklar, karıncıklar ve kulakçıklar arasındaki delikler, kalbe dönen ve kalpten çıkan büyük damarlarla ilişkili bozukluklar, kalpten çıkan damarların yer değiştirmesi, kalbi besleyen koroner damarların, anomalileri bunlardan bazıları. 200'den fazla doğuştan kalp hastalığı çeşidi bulunuyor. Bu hastalıkların bazen birkaçı bir arada olarak karşımıza çıkabiliyor. Bu hastalıkları yönelik olarak çok çeşitli sayıda düzeltici işlemler, ameliyatlar veya yardımcı ameliyatlar yapılıyor.

Prof. Dr. Tayyar Sarıoğlu, çocuklarda en sık görülen kalp hastalıkları ve bunların tedavileri hakkında merak edilen soruları yanıtladı:

Çocuk Kalbinde En Sık Karşılaşılan Hastalıklar Hangileridir?

• Büyük Damarların Transpozisyonu: En sık karşılaştığımız rahatsızlıklardan biri büyük damarların trnaspozisyonu dediğimiz kalp anomalisidir. Burada kalpten çıkan ana atardamarlar kendilerine ait olmayan karıncıklardan çıkmaktadır. Tüm vücuda gitmesi gereken kan akciğerlere, akciğerlere gitmesi gereken kan da vücuda pompalanmaktadır. Bu durumda damarların yerini değiştiriyor ve kalbi besleyen koroner damarları da uygun yerlere naklediyoruz. Kalp cerrahisinin en önemli ameliyatlarından biri olan bu ameliyata "Arteriyel Switch" ameliyatı diyoruz.
• Mavi çocuk hastalığı: Halk arasında mavi çocuk diye bilinen hastalıklarda genellikle kalpte birden fazla bozukluk vardır. Karıncıklar arasında delik, akciğere giden damarda darlık, vücuda giden ana atardamarın karıncıklardan ters olarak çıkması söz konusudur. Bunları tek Bütün bunları tek seansta düzeltmek mümkündür.
• Kalp kapaklarında darlık ve yetersizlik: Kalp kapaklarını ilgilendiren darlık ve yetersizlikler nedeniyle düzeltici ameliyatlar ve tamirler yapıyoruz. Bu ameliyatlarda yüzde 90'dan fazla başarı sözkonusudur. Ancak bu başarının elde edilebilmesi için kalp cerrahisinin ve çocuk kardiyologlarının, yeni doğan uzmanlarının, çocuk uzmanlarının, çocuk yoğun bakım uzmanları ve anestezi uzmanlarının, çok iyi eğitilmiş hemşire ve teknisyenlerin, psikoterapi uzmanlarının, sosyal çalışma uzmanlarının bir arada bulunduğu merkezlere ihtiyaç vardır. Ayrıca bu merkezlerin ileri teknolojiyle donatılmış olması gerekmektedir.

Çocuk kalp hastalıkları nedeniyle ameliyatın ne zaman yapılması uygundur?

Çocuk kalp hastalıklarında hastaların üçte biri yeni doğan döneminde yani doğumdan sonraki ilk bir ay içerisinde tedavi ve ameliyatlara ihtiyaç gösterir. Eğer bu dönem içinde gerekli tedaviler yapılamazsa bu çocukların büyük bir kısmı hayatlarını kaybedebilir. Bu nedenle çocuk kalp hastalıkları merkezlerinin yeni doğan döneminde gerekli tedaviyi ve ameliyatları yapabilmeleri şarttır.

Çocuk Kalp Hastalıklarında Ameliyat Dışında Hangi Tedavi Seçenekleri Uygulanıyor?

• Kapak Ve Darlıklara Ameliyatsız Tedavi: Bazı anomalilerde ameliyatsız olarak kateter yoluyla tedavi işlemleri yapılabilmektedir. Kalpteki bazı delikler kapatılabilmekte, kapaklardaki ve damarlardaki darlıklar bu yolla açılabilmekte veya bazı hastalarda kapak yerleştirme işlemleri, kateter yoluyla yapılabilmektedir. Ayrıca ameliyat öncesinde ve sonrasında bazı ilave anomaliler kateter yoluyla ameliyatsız olarak düzeltilebilmektedir. Bu işlemlere girişimsel tedavi yöntemleri diyoruz.
• Ritm Sorunlarına Özel Girişim: Kalpte elektriksel sistemin bozukluğuna bağlı olarak ortaya çıkan ritm problemleri de görülebilir. Bu kalp ritmi sorunlarının tesbit edilmesi, nedenlerinin belirlenmesi için yine kateter yoluyla elektrofizyolojik çalışma dediğimiz bir yöntemle kalp ritm sorunları tanısı konulabilmektedir. Ve gerekirse ritm bozukluğuna yol açan kalpteki anormal ileti yolları, yakılarak tedaviler yapılmaktadır. Bazılarında bu ritm bozukluğu böylece kesin çözüme kavuşturulabilir. Bazen bu işlemlerin tekrarlanması gerekebilir.
• Kalp Deliklerine Şemsiye: Kalpteki bazı delikler kateter yöntemiyle kapatılırken şemsiye yöntemi denilen bir araç kullanıyoruz. Böylece delikler bir tel çember üzerine gerilmiş perdelerle kapatılabiliyor. Birden fazla delik olması halinde de bu yöntem uygulanabilir.
• Minimal İnvaziv Ameliyatlar: Bazen küçük açıklıklardan göğse girilerek kalbe ulaşılarak kalp kapaklarındaki bozukluklar tamir edilebilir. Kalpteki bazı delikler kapatılabilir. Biz bu yönteme “Minimal İnvaziv Kalp Ameliyatları" diyoruz. Bu ameliyatların birçoğunda göğüs normal ameliyatlardaki gibi önden boydan boya açılmadan, göğsün yan duvarındaki üç beş santimetrelik küçük açıklıklardan kalbe ulaşılarak gerekli tamirleri yapmaktayız. Böylece çocukların daha çabuk iyileşmeleri ve estetik olarak da göğüs ön duvarında bir iz kalamamış olması sağlanmaktadır. Ancak her türlü kalp ameliyatlarını bu şekilde yapmak söz konusu değildir.

Çocuklar Kalp Ameliyatı Olduktan Sonra Sağlığına Kavuşabiliyor Mu?

Çocuklarda görülen kalp hastalıklarının en önemli farklılığından biri de ameliyat olduktan sonra, çocukların yüzde 90 oranında normal veya normale yakın sağlıklı bir yaşama kavuşturulabilmesidir. Birkaç gün içerisinde veya birkaç saat içerisinde hayatını kaybetmek üzere olan bir çocuk yapılan ameliyat ve tedavilerle bir ömür kazanabilmektedir.

Çocuklar Da By-Pass Ameliyatı Oluyor Mu?

Çocuklarda da nadiren erişkinlerde olduğu gibi koroner kalp damarlarına ait darlıklar ve bazı doğuştan gelen anomalilerle karşılaşabiliyoruz. Bu durumda erişkinlerde olduğu gibi koroner by-pass ameliyatları gerekirse çok küçük bebeklerde de yapılabiliyor. Bazen de çocuklarda tekrarlayan kalp ameliyatlarına ihtiyaç duyulabiliyor. Üçüncü dördüncü defa ameliyat etmememizi gerektiren durumlar söz konusu olabiliyor. Bazı güçlükleri olmakta birlikte bu tekrarlayan ameliyatlarda da başarı son derece yüksektir.

Çocuklarda ve Gençlerde Görülen Ani Ölümler Neden Kaynaklanıyor?

Çocuklarda ve gençlerde zaman zaman futbol oynarken, spor yaparken, ani kalp ölümleriyle karşılaşabiliyoruz. Bu çocuklarda genellikle daha önce belirti vermeyen, tespit edilmemiş kalp ve koroner damar anomalileri söz konusu oluyor. Özellikle kalpten çıkan ana atardamar kapağı ve altındaki yapılarda darlıklar, önemli nedenlerden biridir.

Bir diğer önemli neden kalbi besleyen koroner damarların anormal çıkışları, çocuklarda ani kalp ölümlerine neden olabilmektedir.

Bunun için ağır sporlar yapacak olan çocukların spora başlamadan önce kalp kontrolünden geçirilmesi, efor testi, eko kardiyografi, gerekirse bilgisayarlı tomografi ve manyetik rezonans tetkiklerinin yapılması bu anomalilerin tespiti için gereklidir. Böyle bir durumla karşılaşılırsa ameliyatla kalpten çıkan darlığın veya koroner arterlerin, damarlardaki anomalinin düzeltilmesi hayat kurtarıcı oluyor.