YDÜ Tıp Fakültesi KBB (Kulak Burun Boğaz )Anabilim
Dalı Başkanı Prof. Dr. Mustafa Asım Şafak’ın yaptığı açıklamaya göre; hastanın
yaşam kalitesini önemli düzeyde etkileyen, bir kısmı doğumsal, bir kısmı ise
zamanla tam ya da tama yakın olan işitme kaybının tedavisi Kohlear Implant
teknolojisi ile mümkün.
Kulak,
ses enerjisini elektrik enerjisine dönüştüren bir çevirici motor (konvertör)
olarak çalışır. Ses dalgalarının iletilebilmesi için hava, sıvı ya da katı özellikte
bir ortama ihtiyaç vardır. Ses enerjisi havada titreşimler halinde yayılırken
kulak kepçesi (Aurikula) ve dış kulak yolu, ses dalgalarını toplayarak kulak
zarına iletir. Toplanan ses, kulak zarında bir titreşim dalgası oluşturur ve
zara bağlı olan çekiç kemiği (Malleus) aracılığıyla ses enerjisi katı ortama
taşınır. Ardından kulak kemikçikleri olan çekiç, örs ve özengi boyunca
yayılarak iç kulaktaki salyangoz (Kohlea) organına ulaşır. Kohleaya ulaşan ses
enerjisi, iç kulak yapılarını dolduran sıvılarda dalgalanma meydana getirir.
Kohlea sıvıları ile yakın ilişki halinde olan duyarlı saçlı hücrelerin tüyleri
(kamçı veya silya) bu dalgalanma ile uyarıldığında ses enerjisi artık elektrik
enerjisine dönüştürülmüş olur. Bu elektriksel sinyaller, işitme siniri
(Auditory Nerve) tarafından merkezi sinir sistemine ulaşır ve işitme hissi,
beyin kabuğu (korteks) tarafından algılanan kişisel bir duyumdur.
İşitme
Kaybı Nasıl Oluşur?
İşitme
mekanizmasının herhangi bir yerindeki bozukluk, işitme duyusunda farklı
derecelerde etkilenmelere neden olur. Bu etkilenmelerin çoğu dış kulak yolu,
kulak zarı, kemikçik zincir ve ortak kulak hastalıkları şeklinde olabilmekte ve
bir bölümü ilaç veya orta kulak ameliyatlarıyla tedavi edilir. Fakat iç
kulaktaki saçlı hücre fonksiyonları bozulmuşsa veya işitme sinirlerinde önemli
hasarlar oluşmuşsa, daha ciddi işitme problemleri meydana gelir. İç kulak
problemlerinin bir kısmı doğumsal, bir kısmı ise zamanla tam ya da tama yakın
işitme kaybı oluşturabilecek çeşitli hastalıklara bağlıdır. İşitme kaybı,
özellikle iki kulakta birden oluşmuşsa, hastanın hayatını önemli derecede
etkileyen sonuçlar doğar. İşitme yetisi olmadan doğan çocuklar tedavi
edilmezlerse konuşmayı öğrenemezler. Konuşmayı öğrendikten sonra ileri derece
işitme kaybı yaşayan hastalarda ise zamanla konuşma fonksiyonlarında bozulmalar
görülür. İki kulakta birden tam ya da tama yakın işitme kaybı yaşayan hastalar
geleneksel işitme cihazlarından faydalanamazlar.
“Kohlear
Implant” Nedir?
İç
kulak saçlı hücrelerinde ileri derecede bozulmalar varsa veya doğuştan işitme
duyusu yoksa Kohlear Implant teknolojisi devreye girer. Kohlear Implant
uygulaması yapılan bir hastanın işitmesi için aurikulaya, dış kulak yoluna,
kulak zarına ve kemikçiklere ihtiyaç yoktur. Auditör sinir sağlamsa, Kohlear
Implant cihazının elektrotları cerrahi bir işlemle direkt olarak kohlea içine
yerleştirilir. Cihaz, ses dalgalarını kodlanmış elektriksel sinyallere
dönüştürerek auditör siniri uyarır. Auditör sinir ile kodlanmış bu yeni uyarı
bilgisi merkezi sinir sistemine ulaştırılır ve işitme merkezi tarafından
subjektif işitme duyusu yeniden oluşturulur. Cihazda başlıca iki bölüm bulunur.
Bunlardan biri “iç bölüm”dür ve kulağa ameliyatla yerleştirilir. İç bölümün
elektrotları kohlea içine yerleştirilirken, işlemcisi kafatası kemiğine açılan
bir yuvaya sabitlenerek saçlı derinin altında kalır. Cihazın bir diğer parçası
olan “dış bölüm” ise görünüm bakımından klasik bir işitme cihazına benzer ve
kulak arkasına veya saçlı deri içine yerleştirilebilir ve kullanılmadığı zaman
kapatılıp çıkarılabilir.
Hangi
Hastalara “Kohlear Implant” Uygulanabilir?
Kohlear
Implant uygulanabilmesi için, hastanın her iki kulağında birden klasik işitme
cihazlarından fayda göremeyecek kadar ciddi işitme kaybı bulunması gerekir.
Özellikle doğuştan işitme kaybı olan çocuklara, mümkün olan en kısa sürede
Kohlear Implant uygulanmalıdır. Yeni doğan bebeklerin doğumsal kaynaklı işitme
kayıpları, doğum sonrası yapılan düzenli işitme taramaları ile çok erken
dönemde tespit edilebilir. Bu bebekler mümkün olduğunca kısa sürede işitme
rehabilitasyonuna alınmalıdır. Öncelikle her ne kadar işitme açısından fayda
göremeyecek olsalar da, konvansiyonel türde bir işitme cihazı bebeğe kafa
bantları sayesinde tutturulabilir. Bu uygulama, bebekte ilk birkaç ay boyunca
başında bir cihaz taşıyacağı konusunda farkındalık oluşturacak ve daha sonra
takılacak Kohlear Implant cihazına uyumunu artıracaktır. Bebeklere 3-4 aylık
olduktan sonra Kohlear Implant cerrahisi uygulanabilir.
İşitme
kaybı doğum sonrası oluşmuş, her iki kulakta birden ileri derecede işitme kaybı
oluşturacak bir hastalık geçirmiş ve işitme kaybı kalıcı hale gelmiş hastalar
Kohlear Implant cerrahisine adaydır. Özellikle menenjit sonrası oluşan işitme kayıplarında,
Kohlear Implant cerrahisi en geç 1-2 ay içinde yapılmalıdır. Aksi halde kohlea
içerisinde enfeksiyona bağlı gelişecek iyileşme dokuları, elektrotların bu
bölgeye yerleştirilmesini imkansız hale getirebilir.
Çok
özel durumlarda auditer sinirin dahi bulunmadığı çok ileri boyutlu işitme kaybı
olan hastalarda ise Kohlear Implant uygulaması faydasız olur. Ancak Tıp, bu tip
hastalar için çaresiz değil. Kohlear Implant teknolojisine benzer özelliklerde
fakat kohlea yerine, direkt beyin sapındaki auditör sinirin çekirdeğine özel
bir elektrot yerleştirilmesiyle işitme fonksiyonu geri kazandırılabilir. Bu tür
uygulamalar Beyin Sapı Implantı olarak adlandırılır.
UNUTULMAMALI!
- İşitme duyusu beynimizin bir
fonksiyonudur. Önemli olan, beynin ilgili bölümlerine işitme sinyallerinin
ulaştırılmasıdır.
- Dış kulak ve orta kulak yapılarındaki
bozuklukların medikal veya cerrahi tedavileri mümkündür.
- İç kulak hastalıklarında medikal
tedaviye cevap vermeyen ve işitme cihazından fayda görmeyen olgularda
Kohlear Implant uygulamaları ile işitme fonksiyonu geri
kazanılabilmektedir.
- Doğumsal olarak her iki kulağında işitme
kaybı ile doğan bebeklerin tedavilerinde zaman altın değerindedir ve
kesinlikle geç kalınmamalıdır.
- Menenjit sonrası gelişen ve kalıcı hale
geçen işitme kayıplarında mümkün olan en erken dönemde Kohlear Implant
uygulamasına gidilmelidir.
- Her iki kulağa birden Kohlear Implant
uygulaması teknik olarak mümkündür.
Yorum Yap
Misafir olarak yorum yapıyorsunuz. Giriş Yap
Yorumunuzun kontrolden geçtikten sonra yayınlanacaktır.